بازگشت
برگهایی از تاریخ سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان
نوشتهء دکتور خلیل وداد نوشتهء دکتور خلیل وداد

از آغاز سال 2008 من مسئولیت برنامه های افغانستانِ مؤسسه پرس ناو هالند (که سازمان حمایت از رسانه های آزاد است) را بعهده داشتم. کار اساسی این بنیاد حمایت از رسانه های نوپا و مستقل و کمک به ژورنالیستان جوان در بعضی کشورها میباشد.

در ماه جولای 2008 من به بامیان رفتم، تا زمینهء تدویر کورس "ژورنالیزم مدنی" از جانب پرس ناو را آماده سازم. قرار نخستین این بود که ژورنالیستان بامیانی علاقمند به آموزش "ژورنالیزم مدنی" را شخصاً مصاحبه نموده و از جمله حدود بیست ژورنالیست را برای کورس مذکور انتخاب نمایم. برخلاف انتظار من و مؤسسه پرس ناو علاقمندان آموزش این ترینینگ 36 نفر اعم از زن و مرد جوان بودند. بالاخره پس از تأمل زیاد و مشوره با دو خانم ترینتر- ژورنالیست هالندی که یکی ایرانی الاصل است، من 27 نفر را که از آن میان 6 تن زن بودند، برای کورس "ژورنالیزم مدنی" انتخاب کردم.

در جریان آمادگیها برای سازماندهی کورس ژورنالیزم مدنی روزی یکی از ژورنالیستهای جوان بامیانی که عمرش در ایران گذشته ودر آنجا تحصیل کرده است، گفت که او مرا از طریق بعضی نوشته هایم میشناسد و میداند که در سابق در رهبری سازمان جوانان افغانستان کار کرده ام. او از من پرسید، که این سازمان چقدر عضو داشته، من گفتم بیش از 200 هزار. او بیدرنگ گفت، خیلی زیاد عضو داشته. سپس پرسید در کدام عرصه ها و درچند ولایت س. د.ج. ا. فعال بود. گفتم در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، نظامی و بویژه معارف و سواد آموزی و تقریباً در همهء ولایاتی که ارگانهای دولتی فعال بودند. او گفت آیا من آمار و مواد دست اول در بارهء س. د.ج. ا. را دارم. من پاسخ دادم، بلی. بعداً پرسید آیا نمیتوانید این ارقام و حقایق را که اکنون جزء تاریخ کشور است، نوشته و به دسترس همگان بویژه جوانان قرار دهید. من گفتم، چرا نه. و به او وعده دادم، به محض رسیدن به هالند، با استناد به مواد دستداشته و خاطراتم، مقاله یی در بارهء س. د.ج. ا. نوشته و از طریق سایتهای معتبر و وزین افغانی آنرا در اختیار همه و منجمله آقای س. از بامیان قرار دهم. علاوه براین انگیزهء دیگر بقلم کشیدن این نبشته آنست که در یادداشتها و مضامین افراد صاحب نظر و دست اول دولت ج.د.ا. و حزب دموکراتیک خلق افغانستان تاریخ و فعالیت س. د.ج. ا. طور لازم انعکاس نیافته که  به نظرم دلیلش نبود دسترسی به مواد دست اول و نداشتن ارتباط با رهبران آنزمان س. د.ج. ا. میباشد. 

من از سال 1991 کتابی را که «جمهوری افغانستان» نام داشته و در سال 1990 م توسط بنگاه نشراتی "فن" در شهر تاشکند ازبکستان به زبان روسی نشر شده، با خود دارم. من مضمونی از آن را در مورد سازمان جوانان وقت بنام «نقش س. د.ج. ا. در زندگی اجتماعی- سیاسی افغانستان» در سال 1978 م. نوشته ام. کتاب معلوماتی نه چندان قطور«جمهوری افغانستان» حدود 140 صفحه داشته و از بخشهای ذیل تشکیل شده است:

1- ح.د. خ.ا. بزرگترین نیروی مؤثر در جامعهء افغانستان ( نوشتهء پروفیسور ام. آ. بابا خواجایف).

2-  نقش س. د.ج. ا. در زندگی اجتماعی- سیاسی افغانستان (نوشتهء خلیل وداد).

3- سیاست ملی افغانستان در نشرات سیاست شناسان بورژوازی. (از ار. ت. رشیدوف)

4-  سنن ملی و انقلاب ثور 1978 در افغانستان  «منطقهء قبایل پشتون» (از پروفیسور ابایوا  ت. گ.)

5- همکاری اقتصادی شوروی- افغانستان در سالهای 1978-1987 ( از پ. گ. ایژوف)

6- وضعیت و دورنمای استفاده از آبهای زیرزمینی افغانستان. (از دانشمندان شوروی عثمانوف او. او. و ایگناتِنکو ان. آ.)

7- نقش سکتورهای دولتی و خصوصی در انکشاف ترانسپورت موتری افغانستان ( نوشتهء محمودوف).

8- اکادمی علوم جمهوری افغانستان (تاریخ ایجاد و فعالیت آن) نوشتهء محمد ظاهر اُفق.

9- انقلاب ثور 1978 و بعضی چالشهای مراحل انکشاف فرهنگی در جمهوری افغانستان. (از دانشمند شوروی گ. اف. پ. گیرس).

10- موضوع انقلاب ثور 1978 در ترانه های مردمی خلق ازبک افغانستان. (نوشتهء فیض الله ایماق).

11- اطلاعاتی چند در بارهء دگرگونیهای عرصهء آموزش و پرورش در جمهوری افغانستان. (از عبدالجبار مومند).

پس منظر نوشتن مقالهء نامبرده ام  در مورد سازمان جوانان آنزمان چنین است:

در سال 1986 در تاشکند اقامت داشته و مسئولیت سازمانهای س. د. ج. ا. در آسیای میانه را به عهده داشتم. در ضمن کارمند جنرال قونسلی افغانستان بوده و دانشجوی رشتهء تاریخ دانشگاه تاشکند بودم. روزی در فرهنگستان علوم ازبکستان محفلی بمناسبت استرداد استقلال افغانستان دایر شده بود. در این محفل در پهلوی سخنرانان دیگر من به نمایندگی از دانشجویان افغانی و سازمان جوانان افغانستان صحبتی بزبان روسی داشتم. در پایان بخش رسمی محفل استاد بابا خواجایف رئیس انستیتوت خاورشناسی ازبکستان نزدم آمده خودرا معرفی کرد. من هم از دیدار ایشان ابراز مسرت کرده با او همصحبت شدم. استاد ضمن گپهای دیگر گفت که اکادمی علوم ازبکستان و انستیتوت خاورشناسی آن در نظر دارند، کتابی را در بارهء افغانستان به نشر برسانند که مقالات آن از جانب نویسندگان افغانی و شوروی تهیه خواهد شد. از آنجایی که من نمایندهء سازمان جوانان افغانستان در تاشکند بودم، او به من پیشنهاد کرد، مقاله یی با فاکتها و آمار در بارهء فعالیتهای سازمان تهیه کرده و در اختیارش بگذارم. من پذیرفتم و به تهیهء مقاله پرداختم. چون من در آنزمان عضویت کمیته مرکزی سازمان جوانان را داشتم، توانستم معلومات دست اول را در بارهء کار و فعالیت سازمان از شعبات گونه گون سازمان بویژه شعبهء تشکیلات تهیه نموده و مقاله ام را بزبان روسی بنویسم. نوشته ام را در سال 1987 به انستیتوت خاورشناسی به استاد باباخواجایف دادم.  من در اواسط سال 1987 به مسکو تبدیل شده و مسئولیت کمیتهء سراسری سازمان جوانان افغانستان در اتحادشوروی را عهده دارشدم. در اواخر سال 1988 من به کابل رفته و نخست سرپرست شعبهء روابط بین المللی و سپس آمر شعبهء محصلان و متعلمان کمیته مرکزی سازمان جوانان بودم. کتاب مذکور بالآخره در سال 1990 در مجموعهء فوق الذکر«جمهوری افغانستان» اقبال چاپ یافت. این کتاب در سال1991 توسط برادر کهترم که در آنوقت محصل دانشگاه دولتی تاشکند بود، در ازبکستان خریده شده و در کابل بدستم رسید.       

اینک مواد ذیل با اتکأ به مقاله آنزمان و یادداشتهای شخصی ام پیشکش خوانندگان میگردد:

تحول ثور سال 1978 شرایط مساعدی را جهت رشد سریع سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان (س.د.ج.ا.) که در سال 1975 م. بنیانگذاری شده بود، مساعد ساخت.  فقط در سه ماه اول پس از ثور 1357 تعداد اعضای سازمان سه برابر رشد کرد. 1

س.د.ج.ا. بسرعت به روند متحول پس از ثور 1357 کشانده شده و به نیروی مهم در تطبیق دگرگونیهای اجتماعی تبدیل شد. اما با دریغ که فعالیتهای سرکوبگرانه و وحشیانهء حفیظ الله امین س.د.ج.ا. را نیز در بر گرفت. تعداد بیشمار فعالان سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان همانند اعضأ و فعالین ح.د.خ.ا. ( شاخهء پرچم) مورد پیگرد باند امین قرار گرفته، زندانی و حتی اعدام شدند. بنا براین س. د.ج. ا. اجباراً به فعالیت مخفی روی آورد.

این در حالی بود که اپوزیسیون مسلح (مجاهدین)  به کمک ایالات متحدهء امریکا و یکعده کشورهای غربی و عربی از خاک ایران و پاکستان جنگ تمام عیاری را علیه دولت ج.د. ا. پیش میبرد. جنگ تخریبی امریکا بوسیلهء مجاهدین از یکسو و فعالیتهای ضد ملی و خاینانهء حفیظ الله امین از سوی دیگر کشور را به نابودی میکشاند.

 در چنین حالتی دولت شوروی بتاریخ 27 دسامبر1979 ( 6 جدی سال 1358 خورشیدی) ارتش کثیرالعده یی را بنام "دفاع از حاکمیت انقلابی مردم افغانستان، مبارزه علیه تروریزم و تأمین امنیت مرزهای جنوبی اتحاد شوروی" و ضمناً برای نابودی رژیم امین به افغانستان گسیل نمود.  

 

اعزام ارتش شوروی باعث تشدید حس مقاومت مردم عادی افغانستان شده و بهانه یی جدی برای تشدید فعالیتهای مجاهدین افغانستان و سازمانهای استخباراتی حامیان آنها که از خاکهای بیگانگان بویژه پاکستان، عربستان سعودی و ایران تمویل و تسلیح میشدند، گردید. چنانچه حوادث حوت سالهای 1979 و 1980 در کابل و هرات از نمونه های چنین فعالیتهای ضد دولتی بودند. بگواهی اسناد حزبی آنزمان اعضای س.د.ج.ا. در پهلوی ارگانهای امنیتی در خنثی سازی و سرکوب شورشها در کابل در این سالها نقش فعال داشتند.2

س.د.ج.ا. پس از شش جدی دست به تغییرات ساختاری زد. به منظور بهبود کار و فعالیت سازمان کمیتهء اجراییهء س.د.ج.ا.  به مثابهء ارگان مرکزی رهبری آن ایجاد شد. هکذا سازمانهای ولایتی، ولسوالی، شهری، ناحیوی و اولیهء آن ایجاد گردید، که  فعالیتهای شان را در عرصه های مختلف بویژه امور میهن پرستانه و نظامی گسترش دادند. چنانچه پس از تدویر پلنوم سوم کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. در جریان سالهای 1980-1982 یکعده کادرهای سازمان جوانان به ارگانهای مسلح ج.د.ا. پیوستند.

بتاریخ 24-25 سپتمبر 1980 کنفرانس سرتاسری س.د. ج.ا. تحت ریاست برهان غیاثی منشی اول کمیته مرکزی س.د.ج.ا. دایر شد که در کار آن بیش از 600 نماینده بنمایندگی از 50 هزار عضو سازمان اشتراک نموده بودند. همچنان در این کنفرانس 53 نمایندهء خارجی از 41 کشور جهان منجمله یکعده نمایندگان سازمانهای منطقوی و بین المللی چون اتحادیهء بین المللی دانشجویان و فدراسیون جهانی جوانان دموکرات اشتراک نموده بودند.3

در این کنفرانس اساسنامه سازمان تصویب شد که مطابق به آن سن پذیرش داوطلبان عضویت سازمان 15 سالگی قید شده بود.4 همچنان در اساسنامه گفته شده بود که عضو س.د.ج.ا باید در کار یکی از سازمانهای اولیهء آن سهم گرفته و در تطبیق اهداف، فیصله ها و مواد اساسنامه سازمان سهم جدی بگیرد.5  ترجیح منافع مردم نسبت به  منافع شخصی و استفاده از خرد و توانایی خویش در جهت ساختمان جامعهء نوین، رشد اقتصاد و فرهنگ  کشور و دوستی خلل ناپذیر با جوانان شوروی و کشورهای دیگر سوسیالیستی از جملهء مکلفیتهای عمدهء اعضای سازمان جوانان بشمار میرفت.6   

کنفرانس اعضای کمیته مرکزی، دارالانشأ و بیروی اجراییه سازمان را انتخاب کرد. علاوه بر این کنفرانس پرچم و نشان سازمان را تصویب کرده، سازمان پیشآهنگان افغانستان ( س.پ.ا.) را بنیانگذاری نموده و درفش، مفلر، نشان واساسنامه  آن را تصویب کرد.7 مطابق فیصله های این کنفرانس رهبری سازمان پیشآهنگان افغانستان کلاً به عهدء س.د.ج. ا. واگذار شد.8 

پس از تدویر کنفرانس کمیته ها و سازمانهای جوانان به کار گسترده یی در جهت تطبیق فیصله های کنفرانس و رشد صفوف خویش آغاز کردند. از جمله کمیتهء شهری کابل سازمان جوانان سال 1360 را سال پذیرش به س.د.ج. ا. اعلام کرد. چنانچه در جریان یکسال (1980) 500 کارگر به عضویت سازمان پذیرفته شدند.9   

س.د.ج. ا. به کار فرهنگی در میان جوانان و رشد استعدادهای هنری آنان توجه جدی میکرد. در سال 1980 نخستین گروه خوانندگان جوان بنام "گل سرخ" در جنب کمیتهء شهری سازمان ایجاد گردید. افراد اولیهء این  گروه امیرجان صبوری، نجیب رستگار، وجیهه و فرید رستگار، حفیظ وصال، احسان و تیمورشاه سدوزی بودند که بعدها این گروه مربوط به شعبهء فرهنگ س.د.ج.ا  شد. گروه گل سرخ با امکانات نسبتاً وسیع وتوجهی که سازمان جوانان در رأس فرید مزدک منشی اول  کمیته مرکزی س.د.ج.ا. در اختیار آن قرار میداد، بیشتر از پیش رشد نموده به گروه محبوب جوانان افغانستان تبدیل شد. چنانچه بخشی از خوانندگان و نوازندگان عضو آن صاحب نام و جاه در موسیقی کشور ما شدند، مانند امیرجان صبوری، وجیهه و فرید رستگار، کبیر متین، حفیظ وصال، شریف غزل، شریف ساحل، محمود کامن، نعیم امیری و نوازندگانی چون احسان، طارق و غیره که اکنون از جملهء از استادان مطرح و قابل افتخار موسیقی کشور میباشند. 

همچنان در سالهای 60 انسامبل گل سرخ س.د.ج.ا. کارهای هنری اش را گسترش داده و به ولایات نیز سفرهایی را انجام داد. در سالهای 80 م. یکعده از هنرمندان و آواز خوانان جوان که عضویت سازمان را نداشتند، توانستند از طریق س.د.ج.ا. به فستیوالهای بین المللی آوازخوانی راه یابند. چنانچه در سال 1984 وحید صابری و در سال 1988 اسد بدیع در فستیوال بین المللی آوازخوانان جوان  در شهر سوچی روسیه اشتراک کرده با گواهینامهء افتخاری به وطن برگشتند. ( بعدها س.د.ج.ا در سال 1990 م. هیأت هنری جوانان افغانستان را به ترکیه در فستیوال بین المللی هنرمندان جوان فرستاد که در ترکیب آن آوازخوانان مشهوری چون امیر صبوری، فرهاد دریا، فرید و وجیههء رستگار و غیره شامل بودند.) همچنان در سال 1364 س.د.ج.ا تیاتر جوانان را در جنب شعبهء فرهنگ خویش ایجاد کرد که در تشکیل آن وحید کاویار، امان عثمانی، فریده ساحل،  احمد شاه و غیره بودند. بعد ها با این گروه (البته پس ختم تحصیل در رشتهء تیاتر) فهیم سدوزی نیز همکاری فعال داشت.

در سال 1376 خ. در جنب شهرک جوانان  انجمن سینماگران جوان به ابتکار موسی رادمنش ایجاد شد که   در کورسهای این انجمن و تیاتر جوانان یکعده هنرمندان مشهور تیاتر و سینمای کشور مانند استاد بیسد، سلام سنگی و غیره تدریس میکردند. 

از سال 1980 سازمان جوانان کارهای فرهنگی اش را تشدید بخشید. در سال 1359 (مطابق 1980) س.د.دج.ا. کانون نویسندگان و شعرای جوان را ایجاد کرد. بعدها این کانون در جنب انجمن نویسندگان افغانستان به کارش ادامه داده و فعالیتش را در میان جوانان علاقمند شعر و ادب گسترش بخشید. بقول استاد رهنورد زریاب، استادان بزرگی چون واصف باختری وغیره در این انجمن تدریس مینمودند. «در نتیجه بهترین شخصیتهای امروز عرصهء ادبیات از همان کانون فارغ شده اند، مثل فروغ کریمی، حمیرا نگهت، ثریا واحدی همه از همین کانون سر بلند نمودند».( شمارهء چهارم 87 جدی 1378 هجری خورشیدی مطابق جنوری 2009 عیسایی، سایت کابل ناتﻫ).

در سال 1980 به ابتکار کمیتهء شهری جوانان در کابل نخستین کلوپ محصلان در دانشگاه کابل بنیانگذاری شد. به تعقیب آن در یکعده مکاتب دختران و پسران شهر کابل چون لیسه زرغونه، ملالی، حبیبه، امانی و مکاتب ولایات بلخ، ننگرهار، هرات و بغلان نیز کلوپهای مشابهی فعال شدند.

در جنوری سال 1982 در کابل سومین پلنوم کمیته مرکزی س.د.ج. ا. تحت شعار "استقبال از کنفرانس سرتاسری حزبی، استحکام کمیته ها، افزایش صفوف، تقویت کار سیاسی و تربیت وطن پرستانه" تدویر یافت. رشد صفوف سازمان بویژه از میان اقشار زحمتکش10 و گسترش سازمانهای اولیهء س. د.ج. ا. در دستور روز آن قرار گرفت. بخاطر آموزش بهتر امور سازمانی س. د.ج. ا. 150 تن از فعالان سازمان در سالهای 1981- 1982 جهت تحصیل کوتاه مدت به مکاتب عالی کمسمول به تاشکند و مسکو اعزام شدند.11                    

بخاطر تقویهء قوای مسلح کشور س.د.ج.ا  در سال 1359 خ. دست به تشکیل اولین کندک مستقل جوانان در تشکیل فرقهء 7 و بعدها فرقهء 8 پیاده زد که سربازان آن را اعضأ و فعالین داوطلب سازمان تشکیل میداد. سربازان این کندک در نبرد ها علیه شورشیان از خود رشادت و ایثار بی نظیری نشان دادند. جمعاً در سال 1982م. 1.349 عضو س. د.ج. ا. به اردو، پولیس وامنیت دولتی پیوستند.12

پلنوم سوم کمیته مرکزی س. د.ج. ا. همچنان فیصله نمود، تا سازمانهای مربوطه صفوف بریگادهای نظم اجتماعی (بنا) و بریگادهای ضربتی کار را که جهت تأمین امنیت مکاتب، مؤسسات دولتی و کار تولیدی  داوطلبانه در کارخانه ها از میان اعضای داوطلب س. د.ج. ا. تشکیل مییافت، گسترش دهند.13 همچنان در سال 1361 خورشیدی کمپاین توزیع کارت عضویت س. د.ج. ا. نیز آغاز شد.14

  در سال 1982 کمفرانس سرتاسری ح.د. خ.ا. تدویر یافت، که یکی از مسائل اساسی مطرح شده در آن "برنامهء عمل جوانان انقلابی و پیشآهنگ آن س. د.ج. ا." بود. 15

پس از تدویر کنفرانس سرتاسری ح.د. خ.ا. کار توزیع کارت عضویت سازمان بطور سراسری آغاز شد. این کمپاین در کابل شروع شده و سپس در 21 ولایت ادامه یافت.16

س. د.ج. ا. از بدو تأسیس به شگوفایی  معارف و سواد آموزی توجه جدی مبذول میداشت. همین علاقه و توجه شایان و اصولی ح.د. خ.ا. و س. د.ج. ا. بود که باعث انزجار و نفرت برخی از گروههای بنیاد گرای مجاهدین از معارف، سواد آموزی درسالهای 80- آغاز 90 میشد. متأسفانه که این جریان وحشیانه علیه معارف، سواد آموزی،  متعلمان و معلمان کماکان ادامه داشته و اکنون نیز مکتب، شاگرد و آموزگار مورد غضب و ترور طالبان متحجر، دست نشانده و بنیادگرا قرار دارند.

بخاطر گسترش سواد و معارف سازمان جوانان افغانستان کار گسترده یی را در پهلوی وزارتها و ارگانهای مربوطهء دولتی آغاز کرد. در ماه دسامبر 1983 بیروی اجرائیهء س. د.ج. ا. و وزارت تعلیم و تربیهء ج.د.ا. مسئلهء سواد آموزی را در نمونهء ولایت بغلان بررسی نمودند. گذارش مشترک این پژوهش نشان داد که جوانان متعلم و محصل نقش بسزایی را در امر محو بیسوادی میتوانند بازی کنند. در قطعنامهء مشترک س.د.ج. ا. و وزارت تعلیم و تربیهء ج.د.ا. فیصله شده بود، هر عضو سازمان در طی یکسال 5 نفر بیسواد را خواندن و نوشتن بیآموزد.17

همچنان این جلسه مسئلهء کمبود معلمان سواد آموزی را نیز بررسی نمود. از آنجایی که کمبود معلمان سواد آموزی شدیداً محسوس بود، وزارت تعلیم و تربیه اجازهء استخدام شاگردان صنوف بالایی لیسه ها بحیث  معلم سواد آموزی را داد. همچنان سازمان پیشآهنگان افغانستان مؤظف شد، در امر گسترش سواد بویژه در میان کودکان باز مانده از مکتب سهم فعال بگیرد. فعالیت س. د.ج. ا. در امر محو بیسوادی نتایج معینی را ببار آورد، چنانچه در سال 1984 جمعاً 55 کورس سواد آموزی در جنب کمیته های سازمان فعال بودند. 18

س.د.ج.ا در امر تشویق متعلمان و محصلان ممتاز نقش ویژه یی بازی میکرد. سازمان برای تشویق متعلمان و محصلان ممتاز تقدیرنامه ها و مدالهای ویژه یی  داشت. چنانچه محصلان ممتاز مؤسسات تحصیلات عالی معاش ماهانهء تشویقی بالغ بر 3.000 افغانی از سازمان در یافت میکردند. نحوهء این کار چنین بود: هر دانشجویی که در یک سمستر نمرات 100 در همه مضامین میداشت، از طریق کمیسیون فاکولتهء مربوطه به سازمان جوانان معرفی میشد. سپس رئیس فاکولته در پای این سند امضأ نموده و ناً رئیس دانشگاه آنر امضأ و مهر کرده به کمیته مرکزی سازمان میفرست. نهایتاً شعبهء محصلان و متعلمان سازمان جوانان پول مربوطه را از طریق کمیتهء مربوطهء س.د.ج.ا به محصلان ممتاز میپرداخت.

همچنان س.د.ج.ا. در اعزام نوجوانان و جوانان به تحصیل در خارج ( اتحاد شوروی، چک و سلواک، بلغاریا، هند و کوبا وغیره) نقش اساسی داشته و نمایندهء سازمان جزء کمیسیون دولتی بورسیه ها بود که طی سالهای 1979-1991  از آن طریق هزاران دختر وپسر تحصیل نموده به وطن برگشتند. چنانچه بدنهء اصلی متخصصان و کارمندان دولت فعلی و حتی یکعده ان.جی. او ها را همان تحصیل کرده های سالهای گذشته تشکیل میدهند. 

در سالهای 80 م. سازمان جوانان رشد گسترده نمود. چنانچه در سال 1983 تعداد اعضای آن به اضافه از 122.000 رسید.19  تنها در یک ربع دوم همانسال 11.514 نفر جدیداً به صفوف سازمان در آمدند20، که از جمله 5,5  % کارگران، 9,9 %  دهقانان، 1,59 %، کارمندان، 0,73 % پیشه وران، 24,3 % متعلمان و 0,5 % محصلان، معلمان جوان 0,14، جوانان مربوط به پولیس (څارندوی) 18,4 % و افسران و سربازان اردو 32 % را تشکیل میدادند.21 در این زمان در ترکیب س. د.ج. ا. 280 کمیتهء شهری 42 کمیتهء ولسوالی، 28 کمیتهء علاقه داری، 2482 سازمان اولیه، 656 سازمان شعبوی و 4.872 گروپ موجود بودند.22

فقط در جریان یک سال (از اگست 1982 تا اگست 1983) 440 سازمان جدید اولیهء س. د.ج. ا. ایجاد گردید.23 برعلاوه رشد صفوف سازمان از حساب جوانان روستایی افزایش 9% را نشان میداد.24 اما رشد اعضای سازمان در شهرها بیشتر بود که ارتقای 37 درصدی را نشان داده به 54.044 نفر میرسید. 25   اعضای جدیداً پذیرفته شده عمدتاً شاگردان مکاتب و دانشجویان مؤسسات تحصیلی عالی بوده و جمعاً به  46.700 نفر میرسیدند.26 

در سالهای 1982-1983 اعضای نظامی س. د.ج. ا. و بریگادهای نظم اجتماعی آن در سرکوب حملات شورشیان وابسته به احزاب بنیادگرای اسلامی در ولایات پروان، لوگر، کاپیسا، بلخ، هرات وغیره سهم قابل ملاحظه گرفتند.

در ماه نوامبر سال 1984 بیروی سیاسی ح.د.خ.ا. فعالیت کمیته مرکزی س. د.ج. ا. را در مورد بهبود فعالیت سازمانی، سیاسی و پرورشی سازمان در پرتو فیصله های کنفرانس سرتاسری و پلنومهای بعدی ح.د.خ.ا. بررسی کرده آنرا قناعت بخش خواند.27 درهمین سال (1984) س. د.ج. ا. دارای 3.000 سازمان اولیه بود. تعداد مجموعی اعضای سازمان در این وقت به 140.000 نفر میرسید. بزرگترین سازمان س. د.ج. ا. در آنزمان سازمان شهری کابل بود که بیش از 47.000 نفر عضو داشت.28  منشی کمیتهء شهری کابل س.د.ج.ا  از سال 1980-1984 فیض الله ذکی ( که فعلاً در ولسی جرگه نمایندهء منتخب مردم جوزجان است) بود. پس از وی این مسئولیت را تا سال 1986 شهید خلیل خُسرو بعهده داشت.

سازمان جوانان افغانستان در عرصهء اصلاحات ارضی نیز فعال بوده و نمایندگانی از خود در ترکیب کمیسیونهای اصلاحات ارضی داشت.29

همچنان در سالهای 1985-1986 سازمانهای جوانان در کار انتخابات به ولسی جرگهء وقت  نیز نقش مؤثر داشتند. در ماه نوامبر سال 1985 پلنوم 16 کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. تدویر یافته، سازمانهای حزبی و اجتماعی را مؤظف ساخت صفوف شان را از حساب کارگران، دهقانان، پیشه وران، جوانان و زنان تقویت نمایند. چنانچه در شعارهای پلنوم طور جدی تأکید شده بودد: " در پستهای دولتی و حزبی، با قاطعیت نمایندگان جوانان، کارگران، دهقانان، زنان و نمایندگان اقلیتهای ملی را باید رشد داد."30  پلنوم همچنان به ارتقای نقش سازمانهای اجتماعی شامل جبههء ملی پدر وطن، چون اتحادیه های صنفی، سازمانهای جوانان و زنان31 و تقویت پایه های اجتماعی حاکمیت مردمی تأکید جدی نمود.32

  بتاریخ 17 دسامبر 1985 در کابل پلنوم هشتم س.د.ج.ا. تحت آجندای "وظایف کمیته ها و سازمانهای س.د.ج.ا. در ارتقای نقش جوانان در امر گسترش پایه های اجتماعی حاکمیت مردمی و تحکیم امنیت در پرتو فیصله های پلنوم 14 کمیته مرکزی ح.د.خ.ا." دایر شد.33

در این زمان در صفوف سازمان 156.000 نفر عضویت داشت. در فاصلهء تدویر پلنومهای 12 و 13کمیته مرکزی س.د.ج.ا. 13.699 نفر به عضویت سازمان در آمده و 143 سازمان اولیه جدید ایجاد گردید. از جملهء اعضای سازمان در این وقت 8.326 تن دهقان بوده و 23%  نظامیان اردو بودند.34  پلنوم 13 کمیته مرکزی س.د.ج.ا.  فیصله نمود تا 30% اعضای سازمان شامل خدمت در نیروهای مسلح ج.د.ا. شوند.35 

 فیصله های پلنوم کمیته مرکزی س.د.ج.ا. تأثیر مثبتی در بهبود امور سازمان داشتند. چنانچه  تا ماه  می سال 1986 بیش از  25.700 جوان اعم از دختر و پسر به صفوف سازمان شامل گردیده،36 256 سازمان اولیهء جدید ساخته شد. بیش از 3.532 عضو س.د.ج.ا. عضویت آزمایشی ح.د.خ.ا. را کسب کردند. در این وقت 36 بریگاد ضربتی کار در مؤسسات تولیدی ایجاد شده و 558 بار کار داوطلبانه سازماندهی گردید. همچنان 2.137 عضو سازمان به قوای مسلح پیوسته37 و 1.549 تن محصل و متعلم در دسته های بریگادهای کار وساختمان کار نمودند.38

بتاریخ 27 می سال 1986 در کابل محفل پرشکوه دهمین سالگرد س.د.ج.ا.  دایر شد. در این محفل به س.د.ج.ا.  از جانب دولت نشان درفش سرخ جمهوری دموکراتیک افغانستان بخاطر نقش فعال در امر بسیج جوانان در امور اجتماعی و سیاسی و دفاع مسلحانه از حاکمیت مردمی اهدأ شد.39

در این اجلاس فعالیت س.د.ج.ا. از تدویر کنفرانس سرتاسری آن در سال 1980 تا 1986 مورد ارزیابی قرار گرفت. در گذارش کمیته مرکزی س.د.ج.ا. به این مناسبت از جمله تذکر رفته بود که تعداد سازمانهای اولیهء آن به 4.000 رسیده و اعضای آن در مدت 6 سال پس از کنفرانس 4 بار رشد نموده است.40

همچنان در این گذارش آمده بود که 54% کاندیدان عضویت به حزب دموکراتیک خلق افغانستان از طریق  

س.د.ج.ا. معرفی میشوند.41

  به پیشواز دهمین سالگرد س.د.ج.ا. فعالان سازمان به اقدامات معینی دست زدند. در سالهای 1985-1986 بریگادهای کار و ساختمان جوانان متشکل از محصلان و متعلمان که جمعاً 4700 نفر بودند، در 95 پروژهء42  مهم ملی و ساختمانی منجمله در ساختمان ترمینل جدید میدان هوایی بین المللی کابل سهم گرفتند.43  تعداد دسته های کارو ساختمان س.د.ج.ا. در این زمان منظماً گسترش مییافت چنانچه این رقم در سال 1986 به 11.000 نفر رسید.44

براساس توافقات متقابل میان س.د.ج.ا.، وزارت تعلیم و تربیه، وزارت انرژی برق و آبیاری ج.ا. مسئولیت پروژه هایی چون لیسهء سلطان رضیه در کابل، متوسطهء « رُخه پنجشیر» و خطوط انتقال برق 220 کیلووات پلخمری- کابل ( که اصلاً از ازبکستان بوده از راه بلخ- پلخمری به پایتخت باید میرسید) را عهده دار شد. مسئولیت سازمان جوانان در این پروژه ها تأمین نیروی کاری جوان بود. در سال 1986 بریگادهای کار و ساختمان س.د.ج.ا. متشکل از 5000 نفر در ولایات مختلف در کارهای عمرانی و ساختمانی سهم گرفتند.  چنانچه اعضای س.د.ج.ا. در ولایت نیمروز در کار ساختمان پروژههای آبیاری چخانسور سهیم بودند.

پلنوم 19 کمیته مرکزی س.د.ج.ا. یکبار دیگر مکلفیتهای سازمان را چنین مشخص کرد: «وظیفهء اصلی س.د.ج.ا. عبارت است از نقش فعال در عرصه های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشور.»45  

سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان مبارزه با بیسوادی را از جملهء عمده ترین وظایفش میشمرد. چنانچه در جریان نهُ سال پس از 1978  حدود 100.000 نفر از طریق انجمنهای سواد آموزی س.د.ج.ا. خواندن و نوشتن را آموختند.46 

طور نمونه تنها در سال 1365 خورشیدی ( جون 1986- تا فبروری 1987) مجوعاً 6.614 نفر اعم از زنان خانه کورسهای سوادآموزی س.د.ج.ا. را (که در آن زمان تعداد شان به 529 میرسید) مؤفقانه به پایان رساندند.47

س.د.ج.ا. به کار ایدئولوژیک و سیاسی در میان جوانان و نو جوانان توجه جدی مبذول میداشت. بدینمنظور  س.د.ج.ا. در جنب سازمانهای خویش کلوپهای سیاسی جوانان را فعال ساخته بود که در سال 1986 تعداد آن  به 2.189 میرسید که در آنها 82.796 دختر و پسر آموزشهای سیاسی میدیدند.48 همچنان در این راستا ارگانهای نشراتی سازمان اعم از درفش جوانان، مجلهء جوانان امروز، ستوری، پیشاهنگ و روشنک نقش فعال داشتند.

سازمان جوانان برای امور تبلیغاتی خویش در ولایات گوناگون 22 کاروان تبلیغاتی داشت. این کاروانها که اکثراً طور مشترک با ارگانهای دولتی تشکیل میشدند، در میان سالهای 1985-1986 در 11 ولایت، 72 ولسوالی، 20 علاقه داری و 560 قریه به کار تبلیغاتی و توضیحی در میان 250.000 روستایی پرداختند. آنها همزمان 1.233  کورس سواد آموزی را تشکیل داده و توسط وترنران جوان وزارت زراعت و دکتران همکار س.د.ج.ا. از صحت عامه جمعاً 22. 983 نفر و 19.420 رأس حیوان را مورد معاینه و تداوی قرار دادند.49

س.د.ج.ا. به امر تقویت نیروهای مسلح افغانستان توجه جدی داشت. از سال 1982-1986 18.096 تن از فعالین سازمان به اردوی افغانستان پیوستند. تنها در سال 1986 بیش از 11 هزار نفر از طریق کمیته های سازمان به قوای مسلح معرفی شدند. در آغاز سال 1987 23% اعضای سازمان در صفوف نیروهای مسلح ج.ا.  منجمله قوای سرحدی و کندک مستقل جوانان خدمت میکردند. 51

در میان سالهای 1985-1986 بیش از 21 اردوگاه آموزشی نظامی توسط س.د.ج.ا. در همکاری با اردوی ج.د.ا. تشکیل گردید که در آنها 2.140 پسر جوان آموزش دیدند. همچنان 700 تن دختر و پسر عضو سازمان جوانان کورسهای کمکهای اولیهء طبی را سپری کرده سند فراغت دریافت نمودند.52

در ماه دسامبر سال 1986 کنفرانس سراسری سازمانهای س.د.ج.ا. در اردوی ج.د.ا.دایر شد، که نقش برجسته  یی را در امر استحکام سازمانهای جوانان در ارتش داشت. یکی از فیصله های عمدهء این اجلاس قیمومیت س.د.ج.ا. از قوای سرحدی افغانستان بود. بر اساس فیصلهء کمیته مرکزی س.د.ج.ا. قوای مرزی افغانستان بکمک س.د.ج.ا. اکمال میگردید. چنانچه یکعده کادرهای سازمان منجمله کارمندان کمیته مرکزی آن به قطعات قوای سرحدی پیوستند.53

اعضا و فعالین س.د.ج.ا. شامل خدمت در قوای مسلح با شهامت و دلیری در نبردها علیه شورشیان سهم میگرفتند، که جگتورن شیرزمین از قوای هوایی، تورن جمعه خان و بریال منشی سازمان اولیهء یکی ازغند های  لوای 38 کماندو وغیره نمونه های آن اند.54

سازمانهای س.د.ج.ا. در پولیس (څارندوی) نیز خیلی فعال بودند. افسران و سربازان جوان قطعات اوپراتیفی قوماندانی عمومی دفاع از انقلاب وزارت داخلهء ج.د.ا. با رشادت و رزمندگی وظایف نظامی شان را انجام میدادند. چنانچه افسران و سربازان شایستهء قوماندانی عمومی دفاع از انقلاب و جزو تامهای دیگر وزارت داخله بارها با مدالها و تقدیر نامه ها مورد تقدیر کمیته های سازمان قرار گرفتند.  

در سال 1986 صفوف سازمان تقویت یافته و شبکه سازمانهای اولیهء آن گسترش یافت. چنانچه از پایان سال 1986 تا جون 1987 جمعاً 770 سازمان اولیه ایجاد گردیده55 و سازمانهای شعبوی آن از 928 به 2.749 توسعه یافت.56  در سال 1987 م. س.د.ج.ا. ساختار احصائیوی زیرین را داشت57: 

 

1. کمیته های ولایتی و یا دارای صلاحیت کمیتهء ولایتی         31

2. کمیته های شهری    29

3. کمیته های ناحیوی        45

4. کمیته های ولسوالی     123

5.  کمیته های علاقه داری 35 

6. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. 4.418

7. سازمانهای شعبوی س.د.ج.ا. 2.749          

8. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. در قوای مسلح    1.755

9. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. در مؤسسات تولیدی    167

10. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. در مؤسسات اداری   298

11. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. در مؤسسات تعلیمی  698

12. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا. از حساب پیشه وران جوان  94

13. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا.  در روستاها     1.028

14. سازمانهای اولیهء س.د.ج.ا.  در مؤسسات عالی تحصیلی  190

15. بقیهءسازمانهای اولیهء س.د.ج.ا 188

 

 

تنها از ماه جون 1986 تا فبروری 1987 جمعاً 74.269 نفر بعضویت س.د.ج.ا. پذیرفته شدند.58  برعلاوه بیش از 50% داوطلبان عضویت به ح.د.خ.ا. را اعضای س.د.ج.ا. تشکیل میداد.چنانچه در همین مدت ذکر شده 16.202 نفر عضو س.د.ج.ا. به عضویت حزب شامل شدند.59

ترکیب اجتماعی سازمان در سال 1987 ( از مجموع 237.760) عضو چنین بود60:

 

تعداد کارگران                   6.580 نفر 

تعداد دهقانان                     9.729

تعداد پیشه وران                1.313

تعداد کارمندان                  2.787

تعداد دانشجویان                8.145

تعداد متعلمان (پسر)            91.255

معلمان جوان                     947

نظامیان                           76.500

زنان (منجمله دختران متعلم)  33.454

زنان خانه                        2.964

بقیه جوانان                       4086

 

قابل تذکر میدانم که ترکیب قومی س.د.ج.ا (را که در آنوقت به انستیتوت شرقشناسی ازبکستان نیز ارائه کرده بودم و کاپی آن نزدم هنوز موجود است) قرار آتی بود، که متأسفانه در کتاب جمهوری افغانستان نشر نشده است:

 

ترکیب قومی س.د.ج.ا در سال 1366 مطابق 1978 م.

 

 

تاجیک                                                                                 46،3 %

پشتون                                                                                     23 %

هزاره                                                                                  12،7 %

ازبیک                                                                                      7 %

بقیه (شامل ترکمنها، بلوچها، هندو و سیکﻬ ، نورستانی، پشه یی و غیره) 11 %

 

بخاطر تربیهء کادرها و فعالین س.د.ج.ا.  در سال 1981 فاکولتهء جوانان در تشکیل انستیتوت علوم اجتماعی  کمیته مرکزی حزب دموکراتیک خلق افغانستان ایجاد گردید. بنابر فیصلهء بیروی اجرائیهء کمیته مرکزی حزب در سال 1983 این فاکولته به انستیتوت کادرهای جوان ارتقأ نموده و در جنب کمیته مرکزی سازمان به فعالیت آغاز کرد.  تا آغاز سال 1986 اضافه از 1.475 نفر از فعالین س.د.ج.ا. در فاکولتهء علوم اجتماعی   آن آموزش دیدند.61   

 

همچنان در این انستیتوت کادرها و فعالان سازمان پیشآهنگان افغانستان و مسئولین در نیروهای مسلح نیز   دورههای آموزشی را سپری میکردند. یکعده از کادرهای س.د.ج.ا. بعداً به تحصیل در مکتبهای عالی کمسومول تاشکند و مسکو اعزام میشدند. تا نیمهء سال 1986 تعداد فعالین س.د.ج.ا. که در کورسهای کوتاه مدت داخل و خارج آموزش دیده بودند، به 25.000 نفر میرسید.62

در این سالها سازمان پیشآهنگان افغانستان که تحت رهبری سازمان جوانان افغانستان فعالیت میکرد، نیز رشد گسترده نمود. چنانچه تعداد اعضای آن در آغاز سال 1987 به 160.000 دختر و پسر نوجوان رسید.63 سازمان پیشآهنگان افغانستان در آن زمان جهت فعالیتهای خویش دارای 26 کاخ و خانهء پیشآهنگی بود. در آن سالها بکمک دولت ج.د.ا. و س.د.ج.ا. اردوگاههای استراحت پیشآهنگی دایر شده و حتی پیشآهنگان جهت تفریح به خارج از جمله اتحاد شوروی و کشورهایی چون بلغاریا، آلمان دموکراتیک، چک و سلواکیا وغیره اعزام میشدند. تعداد مجموعی کودکانی که در این سالها جهت استراحت به خارج رفته بودند در سال 1987 به 6.000 نفر میرسید.64 

س.د.ج.ا. در عرصهء بین المللی نیز فعال بوده و روابط نزدیکی با سازمانهای جوانان کشورهای سوسیالیستی، سازمانهای جوانان چپ و دموکرات کشورهای روبه انکشاف افریقایی، آسیایی و امریکای لاتین داشت. در سال 1987 س.د.ج.ا. جمعاً با 245 سازمان ملی، منطقوی و بین المللی بیش از 100 کشور مناسبات دوستانه داشته و با 32 اتحادیهء جوانان و محصلان قراردادهای دوستی و همکاری امضأ کرده بود65، که البته روابط با کشورهای سوسیالیستی بویژه کمسمول شوروی در آن جای برجسته داشتند.

در این سالها هیأتهای س.د.ج.ا. منظماً به اتحاد شوروی به ویژه جمهوریهای آسیای میانه اعزام میشدند.همچنان هرچند سال یکبار فستیوال جوانان افغان- شوروی دایر میگردید. نخستین فستیوال جوانان  افغانستان – شوروی در سال 1984 در دوشنبه و دومین آن در سال 1986 در شهر تاشکند دایر گردید.

س.د.ج.ا. از سال 1981 عضو هیأتهای اجرائیهء فدراسیون جهانی جوانان دموکرات و اتحادیهء بین المللی دانشجویان بود.66 هیأتهای جوانان افغانستان در فستیوالهای 11، 12 و 13 جهانی جوانان و محصلان در شهرهای هاوانا (1978)، مسکو (1985) و پیونگ یانگ (1989 ) اشتراک ورزیده بود.

سالهای 80 دوران دشواری برای همهء مردم افغانستان و بویژه کودکان، زنان و جوانان بود. چنانچه اطفال و نوجوانان به جنگ کشانده شده و مانند ابزاری توسط اپوزیسیون مسلح استفاده میشدند. بخشی از کودکان یتیم به اعتیاد به و قاچاق مواد مخدر آغشته شده و درفروش تریاک، حشیش و فروش آنها سهم میگرفتند. برای جلوگیری از اعتیاد اطفال و نوجوانان س.د.ج.ا. برنامه های مشترکی با وزارت امور داخله، صحت عامه و امنیت دولتی داشت.67 

 

وظایف س.د.ج.ا. پس از مشی اعلام آشتی ملی ( در جلسهء فوق العادهء مشترک پلنوم کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. و شورای انقلابی ج.د.ا. در اخیر دسمبر 1986 آغاز جنوری 1987) بیشتر و سنگینتر شد. سازمان جوانان مؤظف بود همزمان با فعالیتهای وسیع اجنماعی- فرهنگی کار گستردهء توضیحی و تبلیغاتی را در مورد آشتی ملی در میان اقشار گوناگون جامعه بویژه جوانان پیش ببرد.

****

تاریخ س.د.ج.ا از ایجاد تا 1992 کار بیشتر و دقیق را یجاب میکند. نگارنده در نظر دارد این بحث را بکمک دوستان ادامه دهد. لطفاً معلومات و نظرات خویش را به سایت مشعل و یا به آدرس خود نگارنده  بفرستید.

:

kwedad@orange.nl

 

عکسها:

 

1. زمستان سال 1360 تالار مرکزی  س.د.ج.ا. در صف اول میرعبدالله آمر زون غزنی س.د.ج.ا، معاذالدین هوتک منشی جوانان ننگرهار، اسماعیل آزاد منشی س.د.ج.ا قندهار، نمایندهء دهقانان در کمیته مرکزی س.د.ج.ا، سید طاهر شاه پیکارگر نمایندهء شعبهء تشکیلات کمیته مرکزی حزب و نمایندهء محصلان و در اخیر صف اول نمایندهء متعلمان در کمیته مرکزی س.د.ج. صف دوم: ابراهیم آمر زون شرق( حوزهء ننگرهار) س.د.ج.ا، نورالدین آمر زون شمالشرق (قندز، تخار و بدخشان) س.د.ج.ا، خلیل وداد آمر زون شمالغرب (حوزهء هرات) س.د.ج.ا، مصطفی کمال از س. پ. ا.، مینا مسئول شعبهء دختران و زنان جوان س.د.ج.ا و پریسا مسئول سازمان پیشآهنگان افغانستان (س. پ. ا)        

2. فرید احمد مزدک، داوُد مازیار و خلیل وداد در سفر رسمی در سال 1989 در مسکو.

3. عکس یادگاری هیأت کمسمول قزاقستان با داکتر نجیب الله. در صف اول ازجمله ابراهیم رئیس اتحادیهء جوانان ( خلف س.د.ج.ا. )، منشی اول کمسمول قزاقستان ایمانگلی، رزاق اثمر از ریاست جمهوری و نگارنده خلیل وداد ( در آنوقت مسئول شعبهء محصلان و متعلمان سازمان) و در صف دوم سفیر کبیر اتحادشوروی  پاستوخوف دیده میشوند.

4. نگارنده (منشی کنیته سرتاسری وقت س.د.ج.ا در اتحاد شوروی) با یارمحمد و حشمت رستگار معاونان س.د.ج.ا در اتحاد شوروی و یکعده فعالین سازمان هنگام کنفرانس سراسری سازمانهای جوانان در اتحاد شوروی، فبروری 1988 در شهر رستوف بزرگ در روسیه.

5. نگارنده هنگام سفر با هیأت کمسمول در شهرک ترکستان ایالت چیمکِنت قزاقستان در سال 1986.

 

6. هنگام بازدید از رصد خانهء الغ بیک در شهر تاریخی سمرقند با معاونان شورای شهری سمرقند. ماه می 1986.

7. با هیأت کمسمول قزاقستان هنگام دیدار با انور شمس وزیر تحصیلات عالی و مسلکی در کابینهء مرحوم خالقیار. ثور 1370 خورشیدی، کابل.

8. عقد قرارداد همکاریهای دوجانبه میان س.د.ج.ا و کمسمول قزاقستان در مقر شورای مرکزی جوانان. ماه ثور 1370 خورشیدی. در صف اولِ عکس: حبیبه مسئول شعبه روابط بین المللی سازمان، مسئول روابط بین المللی کمسمول قزاقستان،ابراهیم رئیس اتحادیهء جوانان، ایمانگلی منشی اول کمسمول قزاقستان و خلیل وداد دیده میشوند.

 

 

فهرست رویکردها و پاورقیها مطابق به کتاب "جمهوری افغانستان"

 

1. اسناد کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. در بارهء مسایل حزبی و تشکیلاتی. کابل 1985، ج. 2، ص. 40.

2. فرید مزدک، س.د.ج.ا در راه انقلاب ثور. کابل، سال 1365. ص. 54.

3. درفش جوانان، سال 1980، مؤرخ 30 سپتمبر.

4. نظر به فیصلهء پلنوم 14  کمیته مرکزی س.د.ج.ا، (4 اگست 1986) جوانان داوطلب عضویت میتوانسنتد، از سن 13 سالگی به عضویت سازمان درآیند.

5. اساسنامهء س.د.ج.ا، مصوب کنفرانس سرتاسری س.د.ج.ا 24-25 سپتمبر 1980، فصل 1، ص. 1، کابل 1980، صفحات 14-15.

6. همانجا صفحات 20-26.

7. بنابر فیصلهء پلنوم 14 کمیته مرکزی س.د.ج.ا. ( 14 اگست 1986) سن پذیرش به سازمان پیشآهنگان افغانستان از 13 سالگی به 8 سالگی پایین آمد.

8. مقررات سازمان پیشآهنگان افغانستان. کابل، 1980، صفحات 1-2.

9. اسناد پلنومهای 1 و 2 کمیته مرکزی س.د.ج.ا. کابل 1981.

10. درفش جوانان. 18 جنوری1982.

11. همانجا.

12. همانجا.

13. همانجا.

14. درفش جوانان 1982. 18 جنوری.

15. برنامهء عمل ح.د.خ.ا. کابل . 1982، ص. 19.

16. بولتن معلوماتی برای کمک به کادرها و فعالین س.د.ج.ا. کابل، 1982.

17. همانجا. صفحات 10-13.

18. همانجا.

19. همانجا. ص. 38.

20. همانجا.

21. همانجا.

22. همانجا.

23. همانجا.

24. همانجا. ص. 39.

25. همانجا.

26. اساسنامهء س.د.ج.ا مصوب کنفرانس سرتاسری س.د.ج.ا، کابل. 1980، صفحات 4-5.

27. گذارش اساسی پلنوم 11 کمیته مرکزی س.د.ج.ا.، کابل جنوری 1985. ص.25

28. همانجا.

29. همانجا.

30. اسناد کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. در بارهء مسایل حزبی و تشکیلاتی. کابل 1985، ج. 2، ص. 73.

31. جبههء ملی پدر وطن بعدها به نام جبهه ملی افغانستان نغییر نام یافت.

32. اسناد کمیته مرکزی ح.د.خ.ا. در بارهء مسایل حزبی و تشکیلاتی. کابل 1985، ج. 2، ص. 73.

33. درفش جوانان. 21 دسمبرسال1985 .

34. همانجا.

35. درفش جوانان. 24 می سال 1985.

36. همانجا.

37. همانجا.

38. همانجا.

39. اسناد محفل با شکوه دهمین سالگرد س.د.ج.ا. جون 1985. کابل . صفحه 11.

40. همانجا. ص. 16.

41. همانجا. 

42. همانجا. ص. 29.

43. درفش جوانان. 1985. 8 دسمبر.

44. درفش جوانان. 1987. 21 مارچ.

45. گذارش کمیته مرکزی س.د.ج.ا. به پلنوم 18 کمیته مرکزی ح.د.خ.ا.. کابل، 1986.

46. اسناد محفل با شکوه دهمین سالگرد س.د.ج.ا. جون 1985. کابل . صفحه 30.

47. درفش جوانان. 21 مارچ 1987.

48. درفش جوانان. 24 می 1986.

49. همانجا.

50. همانجا.

51. همانجا. 21 مارچ 1987

52. همانجا. 24 مارچ 1987.

53. اسناد جلبسهء سراسری سازمانهای س.د.ج.ا. در اردوی ج.ا. کابل، مارچ 1987.

54. همانجا.

55. آرشیف س.د.ج.ا. در سال 1987.

56. همانجا.

57. همانجا.

58. درفش جوانان.21 مارچ 1987.

59. همانجا.

60. آرشیف س.د.ج.ا. در سال 1987.

61. درفش جوانان. 24 می سال 1986.

62. همانجا.

63. آرشیف س.د.ج.ا. در سال 1987.

64. همانجا.

65. همانجا.

66. همانجا.

67. هیواد، 12 فبروری 1987.

68. حقیقت انقلاب ثور، 19 جنوری 1987.





















January 9th, 2009


  برداشت و بازنویسی درونمایه این تارنما در جاهای دیگر آزاد است. خواهشمندم، خاستگاه را یادآوری نمایید.
 
بازگشت
مسايل اجتماعي